Ano ang nagbago sa bansa sa loob ng isang taon?

Marami. At wala masyado. Totoo ang dalawang pagtinging ito, dahil sa loob ng isang taon, maraming kaganapan ang nagpakitang posible ang progresibong pagbabago para sa mayorya ng mga mamamayang Pilipino. Hindi lamang posible, ngunit inaasahan. Gayunman, sa loob din ng taong ito, ramdam nating malayo pa ang ilalakbay ng sambayanan para marating ang matagal nang inaasam na kaunlaran at kalayaan para sa karamihan.

Kahit pa. Para sa istap ng Pinoy Weekly, mahalagang kilalanin namin ang mga kaganapan, grupo, indibidwal, penomenon o uso noong 2012 na nagbibigay-halimbawa sa kakayahan natin na makapag-ambag para sa progresibong pagbabago. Maliit man o pansamantala, itinuturing nating hakbang ang mga ito sa tamang direksiyon – at hindi sa ibinibida ng gobyerno na “tuwid na daan.”

Ito ang ikaapat na taon na naglalabas ang Pinoy Weekly ng pagkilala sa natatanging mga progresibo ng taon. Bagamat pinili ito ng istap at hindi maituturing na definitive na talaan ng mga tagumpay ng progresibong kilusan sa taong 2012, sinikap naming balikan ang aming mga ulat, at muling masdan ang mga larawan at bidyo – para masala iyung mga palagay nami’y dapat kilalanin at tularan ng mga grupo’t indibidwal na nakikibaka para sa tunay na kalayaan at demokrasya. Anumang kahinaan o kakulangan sa mga pagkilalang ito’y nagmula sa amin. Huwag sanang mahinaan ng loob ang mga progresibong wala sa listahang ito; malaya rin sinuman na magbato sa amin ng palagay nilang kakulangan o kahinaan ng talaan.

Natatangi ang mga ito, pero layon nating lahat na gawing mas pangkaraniwan ang pagiging progresibo at makabayan.

(Basahin ang Natatanging Progresibo noong 2009, 2010 at 2011)

* * *

Natatanging Progresibong Kilos-Protesta

Paglaban ng mga maralita sa tangkang demolisyon sa Silverio Compound, Abril 23, 2012. Buong taon, nasaksihan natin ang mas militanteng paggiit ng mga maralita para sa karapatan nila sa tirahan. Pinakatampok dito ang ipinakitang paggiit ng mga maralita sa Silverio Compound, Paranaque City. Dito, lumaban ang mga residente hindi lamang sa larangang legal (bagamat ginawa nila ito) at sa negosasyon, o kahit sa mapayapang kilos-protesta. Ginawa nila ito sa pamamagitan ng aktibong depensa sa kanilang mga tirahan, sa panahong marahas silang sinalakay ng mga demolition team at armadong mga miyembro ng Special Weapons and Tactics (SWAT) ng pulisya. Isang kabataan, si Arnel Leonor na 21-anyos, ang nagbuwis ng buhay. Marami ang nasaktan sa mga maralita – ginamitan ng malulupit na taktika ng mga pulis. Samantala, para sa ibang mga komunidad, naging ehemplo ng paglaban ang Silverio Compound. Sa pagpaslang kay Leonor at paggamit ng malupit na mga metodo para supilin ang paglaban ng mga maralita, naipamalas sa publiko na handang maging pasista – at pumatay pa ng walang-labang maralita — ang administrasyong Aquino sa harap ng militanteng paggiit ng mga mamamayan. Isa lamang, pero pinakatampok, ang paglaban sa demolisyon sa Silverio Compound, sa militanteng mga paglaban ng mga maralita para sa kanilang karapatan sa pabahay at kabuhayan. Isa rin lang ito sa halimbawa ng paggamit ng dahas ng administrasyon para supilin ang naturang paglaban.

Honorable Mentions: Samantala, marami pang mga kilos-protesta ang dapat kilalanin: Kasama rito ang laksa-laksang pagkilos ng kababaihan noong Marso 8, pandaigdigang araw ng kababaihan. Lumabas sa maraming outlet ng international media ang naturang pagkilos. Kahanga-hanga rin ang di-bababa sa 10,000 pagkilos ng mga mamamayan sa mga sumusunod: Mayo Uno, pandaigdigang araw ng mga manggagawa (sa kabila ng ulan), protesta sa State of the Nation Address ni Pangulong Aquino (sa kabila ng pandarahas ng mga pulis) at protesta sa Araw ng Anakpawis noong Nobyembre 30 (sa kabila ng init at layo ng martsa).

Natatanging Progresibong Lider-Masa

Taong ito idineklara ng progresibong koalisyong Makabayan ang intensiyon nitong muling magpatakbo ng kandidato sa pagkasenador sa eleksiyong 2013. Ang napisil nitong patakbuhin: si Teodoro “Teddy” Casiño, ang itinuturing ng marami na lider ng progresibong mga mambabatas sa Kamara ngayon, at kinikilalang isa sa pinaka-dinamiko, artikulante, matalino at simpatikong kinatawan at tagapagsalita ng progresibong kilusan. Sa kanyang pagtakbo, agad na ipinamalas ni Casiño ang kakayahang maglingkod sa Senado at paninindigang makabayan, sa pamamagitan ng pagsalita hinggil sa mahahalagang isyu ng masa. Kabilang dito ang pagsalita sa makabayan at maka-masang posisyon hinggil sa mataas na presyo ng mga bilihin at langis, tumitinding presensiya ng militar ng US sa bansa, militarisasyon at mga paglabag sa karapatang pantao, malawakang komersiyal na pagmimina, at marami pang iba.

Honorable Mentions: Kinilala ngayong taon ang mahabang karanasan ng pamumuno at pagiging ehemplo ng militanteng pakikibaka ni Carmen “Nanay Mameng” Deunida, lider-maralita, lider-kababaihan at lider-masa. Tumampok ding mahusay na tagapagsalita at lider ng mga progresibo ang pangkalahatang kalihim ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan) na si Renato Reyes Jr., na naging  boses at mukha ng maraming pakikibakang masa ngayong taon. Nalungkot naman ang mga aktibista at rebolusyonaryo sa biglaang pagpanaw ni Maita Gomez, rebolusyonaryo, lider-kababaihan, makabayang ekonomista at intelektuwal at lider ng Makabayan. Sa kanya nanggaling ang katagang mainam na ulit-ulitin ng mga progresibo: “Walang masama sa Kaliwa. Mabuti ang Kaliwa.” Pinarangalan at binalikan ngayong taon ang makabuluhang mga ambag ng namayapang mga lider-progresibo na sina Atty. Romeo Capulong, Arman Albarillo, Atty. Ramon Te, at iba pa.

Natatanging Progresibong Organisasyong Masa

Sa taong ito, isa sa pinakatumampok sa mga pakikibakang masa ang Gabriela, militanteng alyansang pangkababaihan. Malawak ang saklaw ng mga isyung kinatampukan ng organisasyong ito, mula sa mga aksiyong masa kontra sa matataas na presyo ng mga bilihin, langis at pamasahe, hanggang sa pagsugod sa Malakanyang kontra sa oil price hike at sa embahada ng US para iprotesta ang interbensiyong militar nito, hanggang sa pagtutol sa mga atake ng gobyerno sa mga serbisyong panlipunan. Nanguna rin sila sa paglaban sa planong korporatisasyon ng pampublikong mga ospital, programang K+12, at iba pa. Pinangunahan nila siyempre ang paggiit ng karapatan ng kababaihan sa komprehensibong reproduktibong kalusugan (reproductive health), habang binabatikos ang pagpataw ng gobyerno ng programa para kontrolin ang populasyon at isisi rito ang kahirapan ng bayan. Siyempre pa, hindi rin binitiwan, at pinaigting pa, ang paglaban ng Gabriela sa karahasan sa kababaihan at bata (violence against women and children o VAWC). Binigyan nito ng pokus ang VAWC ng mga nasa otoridad, laluna iyung nasa militar, pulis o paramilitar – bahagi ng programang kontra-insurhensiya na Oplan Bayanihan.

Tumampok pa ang Gabriela dahil sa pangunguna nito sa Pilipinas ng kampanyang One Billion Rising, na naglalayong ipresyur ang mga gobyerno ng mundo na labanan ang VAWC.

Honorable Mentions:  Kahanga-hanga ang konsistenteng paglaban ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan) sa iba’t ibang porma ng interbensiyong militar, ekonomiko at pampulitika ng gobyerno ng US sa bansa. Pinangunahan din siyempre ng Bayan ang maraming pakikibakang masa. Samantala, kahanga-hanga rin ang pangunguna ng Kilusang Mayo Uno (KMU) sa pagsiwalat sa bagong mga atake ng estado sa karapatan ng mga manggagawa. Tampok dito ang two-tiered wage system ng administrasyong Aquino. Napakahusay din ng ipinamalas na pamumuno ng Confederation for Unity, Recognition and Advancement of Government Employees (Courage) sa mga paglaban ng mga kawani ng gobyerno para sa kanilang mga benepisyo na ipinagkakait ng administrasyon, samantalang nilalabanan din ang mga tangkang pagsasapribado ng maraming ahensiya ng gobyerno na dapat ay nagseserbisyo sa publiko.

Natatanging Progresibong Alyansa o Koalisyon

#NotoCybercrimeLaw. Malawak na pagkakaisa ng iba’t ibang sektor, grupo at indibidwal ang nabuo para labanan ang isa sa pinakaseryosong atake sa karapatang sibil ng mga mamamayan: Ang Cybercrime Prevention Act of 2012. Mula sa mga blogger, tanyag na gumagamit ng social media, hanggang mga mamamahayag, musikero’t artista, nagkaisa silang maglunsad ng mga kilos-protesta, magsampa ng mga petisyon sa Korte Suprema, at magsalita sa publiko laban sa bagong batas na ito. Lumabas pa ngang ang Malakanyang na lang – at ang maliit pero makapangyarihang social democrats tulad ng Akbayan – ang pabor o nananahimik sa isyung ito. Noong Oktubre, nahimok ang Korte Suprema na maglabas ng tatlong-buwang temporary restraining order para matigil ang implementasyon ng batas. Ibig sabihin, hindi pa tapos ang labang ito.

Honorable Mentions: Kung ikukunsidera na batayang isyu ito at matagal nang hindi pinapansin ng mainstream media sa kanilang pagkober, masasabing malaking bagay ang nabuong pagkakaisa ng iba’t ibang grupo at sektor para ihayag ang pagtutol sa kontraktuwalisasyon sa paggawa at para sa makabuluhang dagdag-sahod. Ito ang Action against Contractualization and Towards Significant Wage Increase Now (Act2Win), na binubuo ng malalaking pederasyon, unyon at sentro ng mga manggagawa sa buong bansa tulad ng Kilusang Mayo Uno (KMU), Alliance of Filipino Workers (AFW), Federation of Free Workers (FFW), National Labor Union (NLU), Makati Medical Center Employees’ Association, Koalisyon ng Progresibong Manggagawa at Mamamayan (KPMM) at  Banking and Financial Unions Against BSP Circular 268 (BFU Against BSP Circ. 268).

Kailangang kilalanin din ang pagkakaisa ng iba’t ibang personalidad, pulitiko at grupo para labanan ang taas-presyo ng langis at overpricing dito, sa ilalim ng Coalition Against Oil Price Increases (Caopi). Mahalagang kilalanin din ang pagkakaisang nabuo ng iba’t ibang water districts sa buong bansa para tutulan ang pagsasapribado ng serbisyong tubig, sa ilalim ng Water System Employees’ Response (Water).

Natatanging Progresibong Desisyon, Polisiya o Bagong Batas ng Gobyerno

Maituturing na signipikanteng desisyon ng Korte Suprema, bago pa mapatalsik sa poder si Chief Justice Renato Corona, ang pagpipinal sa desisyong ipamahagi sa mga manggagawang bukid ang Hacienda Luisita. Walong taon matapos ang masaker sa welga ng mga manggagawang bukid sa lupain sa Tarlac na inaangin ng pamilyang Cojuangco-Aquino, matapos ang pampulitikang panunupil sa kanilang mga lider at miyembro, nagwagi ang mga manggagawang bukid sa kanilang militanteng paggiit sa demokratikong karapatan sa lupa. Sabihin mang resulta ang pabor na boto sa pamumulitika ni Corona (na marahil ay gustong makaiskor kontra sa administrasyon ni Aquino), hindi maitatanggi ang makatwirang ipinaglalaban ng mga manggagawang bukid. Gayunman, tulad ng inaasahan, patuloy na naglagay ng maraming bara sa implementasyon nito ang Korte Suprema at ehekutibo.

Honorable Mentions: Tahimik na naipasa – at nalagdaan ni Aquino ngayong Disyembre – ang Anti-Enforced Disappearance Act of 2012, na nagpapataw ng habambuhay na pagkakakulong sa mga ahente ng estado na sangkot sa pagdukot o sapilitang pagkawala (enforced disappearances). Tulad ng maraming progresibong batas, ibang bagay pa ang usapin ng implementasyon nito. At bagamat usapin ng debate kahit sa hanay ng mga progresibo, matagumpay na naitulak ng progresibong mga mambabatas – at, anuman ang motibo nila, katuwang ang mga kongresista at senador na kaalyado ng administrasyon – ang Reproductive Health Law, o sa salita ni PNoy, ang Responsible Parenthood and Reproductive Health Law of 2012. May seryosong reserbasyon ang mga progresibo sa mistulang paninisi ng batas at ng gobyerno sa populasyon ng mahihirap para sa kahirapan. Pero para sa progresibong mga mambabatas, mahalaga pa ring hakbang ang pagpasa sa isang reproductive health law bilang karapatang pantao ng kababaihan at mga mamamayan.

Natatanging Progresibong Opisyal ng Pamahalaan

May positibong kontribusyon ang pagkakatalaga kay Jesse Robredo bilang kalihim ng Department of Interior and Local Government (DILG) noong 2010: Matapos ang kaliwa’t kanang pagtatalaga sa puwesto ni PNoy sa personal na mga kaibigan (KKK, kamag-anak, kaklase, kabarilan), nagtalaga rin siya sa gabinete ng isang pulitikong itinuturing ng marami na may magandang rekord ng paninilbihan sa gobyerno. Sa mga mardyinalisadong sektor kabilang ang mga maralitang lungsod, positibong boses si Robredo sa gobyerno. Laging bukas ang pinto sa pakikidiyalogo sa mga maralita, at nagtulak ng moratoryo sa demolisyon noong nakaraang taon si Robredo. Isang tampok na istorya kaugnay ng kanyang pagpanaw noong Agosto 18 ang mga imbestigasyong pinangunahan ng kalihim bago siya pumanaw – na kinasasangkutan, diumano, ng ilang opisyal ng pamahalaan na malapit sa Pangulo.

Honorable Mention: Sa kabila ng kanyang reputasyon bilang ehekutibo ng Davao City na malupit diumano sa pinaghihinalaang mga kriminal ng lungsod, matagal nang itinuturing na alyado ng mga progresibo si Davao City Vice Mayor Rodrigo Duterte. Laging nadudulugan ng mga progresibo, mula sa pakikiisa sa mga isyung pambayan hanggang sa mga tulong-materyal sa panahon ng kalamidad, itinuring din si Duterte na nirerespetong pulitiko ng mga rebolusyonaryo.

Natatanging Progresibong Mambabatas

Nagmula sa angkan ng mga progresibo at makabayang pulitiko sina Rep. Erin Tanada at Sen. Teofisto Guingona III. Bagamat kapartido ng Pangulo, sumuway sila sa posisyon ni PNoy sa Anti-Cybercrime Law. Isa rin sila sa mga nangunguna sa pagtulak ng Freedom of Information Bill, na mistulang pinatatagal pa ni Aquino na di-maipasa sa Kongreso – sa kabila ng pangako niya na maipasa ito noong tumatakbo pa lamang siya sa pagkapangulo. Kahanay nina Tanada at Guingona ngayong taon si Sen. Miriam Defensor Santiago, na naging maingay na kritiko ng PH-US Visiting Forces Agreement at ng tumitinding presensiyang militar ng US sa bansa. Siyempre, nangunguna pa ring progresibo sa Kamara ang mga kinatawan ng mga party-list na Bayan Muna, Gabriela Women’s Party, Anakpawis, ACT Teachers at Kabataan.

Natatanging Progresibong Agaw-Eksena

Walang duda, kontrobersiyal ang ginawang lightning rally ng Anakbayan sa press conference ng Akbayan noong Oktubre para kondenahin umano ang pagsali sa eleksiyong party-list ng huli. Pero agaw-eksena ito sa lehitimong isyu: ang pagiging malapit at suportadong partido ng Malakanyang ng Akbayan. Kinondena rin ng Anakbayan ang mapanganib na red-baiting (pagbabansag na komunista) sa Anakbayan at iba pang militanteng grupo.

At dahil walang tatapat sa kabataan sa pag-agaw-eksena, Anakbayan at iba pang militanteng grupong pangkabataan din ang agaw-eksena sa pagpapauso ng Noynoying bilang protesta sa kawalang-aksiyon ni Pang. Benigno Aquino III sa batayang mga kahilingan ng mga mamamayan, tulad ng walang habas na pagtaas ng presyo ng langis. Napauso ng kabataan sa social media ang naturang salita, at umabot sa mainstream media. Nakakuha ng reaksiyon ito mula sa pinakamatataas na opisyal at apologists ng administrasyon, at maaaring nakaambag din sa pagtutulak ni Aquino ng Anti-Cybercrime Law.

Honorable Mentions:  Natatanging agaw-eksena rin ang serye ng mga lightning rally sa harap ng embahada ng US para ihayag ang pagtutol sa 4,000-tropang ehersisyong militar ng US at Pilipinas. Nauna ang Gabriela noong Marso, nang sugurin ng kababaihan ang harap ng embahada at marahas silang itulak ng mga pulis. Nahigitan naman ito ng mga kabataan sa pangunguna ng Anakbayan at League of Filipino Students na sinira at sinabuyan ng pintura ang seal ng US Embassy noong Abril. Samantala, agaw-eksena rin ang paggiit ng mga aktibista sa pangunguna ng Bayan na makalapit sa Batasan Pambansa noong protesta sa State of the Nation Address noong Hulyo. Agaw-eksena naman sa internet ang hacking sa government websites na isinagawa ng nagpakilalang Anonymous Philippines para iprotesta ang Anti-Cybercrime Law.

Natatanging Progresibong Panukalang Batas

Bagamat dati pa ito ipinanukala sa Kamara, tumampok ang People’s Mining Bill, o House Bill 4315 nina Bayan Muna Reps. Teodoro Casino at Neri Colmenares, Anakpawis Rep. Rafael V. Mariano, ACT Teachers Rep. Antonio L. Tinio, Kabataan Rep. Raymond Palatino, at Gabriela Reps. Luzviminda Ilagan at Emerenciana de  Jesus dahil naging tampok na isyu ang malawakang komersiyal na pagmimina sa bansa. Sa kabila ng malinaw na pagkasira ng kalikasan na dulot ng komersiyal na pagmimina – na nakita sa sunud-sunod na kalamidad ngayong taon – aktibong itinulak ng administrasyong Aquino ang pagmimina bilang polisiya nito. Samantala, sunud-sunod ang pamamaslang sa mga lider-katutubo at maka-kalikasan na tahasang tumututol sa mga proyekto ng large-scale mining. Tumatayong alternatibo ang HB 4315 ng pagmimina na nakatuon sa pambansang industriyalisasyon at paggalang sa karapatan ng mga katutubo at mamamayan, at pangangalaga sa kalikasan.

Natatanging Progresibong Midya

Sa panahong nagkakapuwang sa tinatawag na social media (Facebook, Twitter, atbp.) ang mga may adbokasiya para sa progresibong pagbabago, umusbong ang ilang Facebook pages, Twitter accounts, blogs, at iba pa, na naglalayong kilitiin ang isip ng madla para suportahan ang progresibong pagbabagong ito. Tampok ngayong taon ang paggamit ng Pixel Offensive sa social media, partikular sa Facebook account nito, para maglabas ng makabuluhan, nakakatawa at probokatibong mga meme. Kalagitnaan ng isyu ng Anti-Cybercrime Law noong Oktubre, halos umabot ng isang milyon ang bumibisita sa pahina ng Pixel Offensive – bago at kahanga-hangang inobasyon para sa mga progresibo na nasa internet. Inilagay ng Pirate Bay, isang sikat na file sharing site, ang meme ng Pixel Offensive laban sa Anti-Cybercrime Law sa kanilang homepage. Minsan na silang sinikap na idawit sa hacking (malamang, ng gobyerno) sa websites ng ilang media outlets­ – patunay na naging epektibo ang Pixel Offensive na asarin ang mga nasa kapangyarihan na nagtutulak ng mga polisiyang kontra-mamamayan.

Natatanging Progresibong Pagtatanghal

Dapat kilalanin ang mahusay at patok na inobasyong ipinakita ng pagsasadula ng “Walang Sugat” ni Severino Reyes noong Agosto. Dinirehe ni Carlos Siguion-Reyna para sa Tanghalang Pilipino, nakitaan ang pagtatanghal ng pagpasok ng impluwensiya mula sa pelikula at mahusay na pagtatanghal at pagpagtugtog/pag-awit para isabuhay ang isa sa seditious Tagalog zarzuelas noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano. Samantala, tampok din sa taon ang pangkulturang pagtatanghal ng “Pitong Sundang” ng Sinagbayan, na ginamit ang paggalaw at pagsayaw bilang tagapagpadaloy ng kuwento ng pakikibaka at pag-aaklas ng mga mamamayang Pilipino. Hindi rin dapat kalimutan ang sorpresang pagtatanghal ng iba’t ibang progresibong grupong pangkultura sa ika-80 kaarawan ng Pambansang Alagad ng Sining na si Bienvenido Lumbera. Pinamagatang “Muy Bien,” angkop na pagkilala sa maraming ambag ni Lumbera para sa progresibong pagbabago ang pagtatanghal na ito noong Abril.

Natatanging Progresibong Pelikula o Bidyo

Napapanahon ang paglabas ng dokumentaryong pelikula ng Kodao Productions na pinamagatang “Nanay Mameng”, hinggil sa matapang na lider-maralita at -kababaihan na si Carmen “Nanay Mameng” Deunida. Dinirehe ni Adjani Arumpac, mahusay na ipinakita ng pelikula ang kasaysayan ng pakikibaka at pagkatao ni Nanay Mameng. Mainam na kilalanin din ang makabagbag-damdaming naratibong pelikula nina Joel Lamangan (direktor) at Bonifacio Ilagan (manunulat ng iskrip) na “Migrante”, hinggil sa paghihirap at pagsasamantalang dinaranas ng mga mamamayang napipilitang lumabas ng bansa para lang mabuhay ang pamilya.

Honorable Mentions: Mahusay at puno ng nakakaaliw at makabuluhang detalye ang dokumentaryong “Ishma” na dinirehe nina Sari Dalena at Keith Sicat at pinrodyus ng Concerned Artists of the Philippines. Mahusay rin, at nakakatindig ng balahibo, ang maikling pelikula/music video na inilabas ng Gabriela at kampanyang One Billion Rising na pinamagatang “Isang Bilyong Babaeng Babangon,” hinggil sa iba’t ibang kaso ng karahasan sa kababaihan.

(Sana makilala rin sa ibang talaan ang mga pelikula at gawang odyo-bisyal na inilabas/tinulungang ilabas ng PinoyMedia Center tulad ng “Puso ng Lungsod” at public service advertisements para sa INDIEpendensya Film Festival, dahil diskuwalipikado rito ang mga gawa namin. – Ed.)

Natatanging Progresibong Libro

Inilabas ng IBON Books ngayong taon ang libro ng manunulat at intelektuwal na Tsino na si Pao Yu Ching, na pinamagatang “Revolution and Counterrevolution” na inilunsad noong Setyembre. Sinuri ni Prop. Pao ang mga pagbabago sa Tsina mula sosyalismo tungong kapitalismo matapos ang taong 1979. Napapanahon ang libro sa Pilipinas dahil maipapaliwanag nito ang agresyong ipinapakita nito sa South China Sea bilang bansa na nag-aastang imperyalista na, bagamat malayo pa sa lebel ng US.

Honorable Mention: Isa sa tampok na mga progresibo na naglabas ng libro ngayong taon ay ang dating kinatawan ng Gabriela Women’s Party at ngayo’y tagapangulo ng

Makabayan at International Women’s Alliance na si Liza Maza. Sa librong “Igisa ‘Yan! (What’s Cooking in the Philippines?)”, ipinamalas ni Maza ang kanyang husay sa pampulitikang pagsusuri at adbokasiya sa mga isyung pambayan, habang napapalamutian ang mga artikulo ng mahuhusay na mga artwork mula sa iba’t ibang kabataan at kababaihang progresibong artista.

Natatanging Progresibong Sining Biswal

Kahanga-hanga ang nabuong eksibit ng Karapatan, Samahan ng Ex-Detainees Laban sa Detensyon at Aresto (Selda) at iba pang grupong pangkarapatang pantao sa UP Diliman Main Library Basement na pinamagatang “Himagsik at Protesta”. Tinipon ng eksibit kapwa ang mga memorabilia ng beteranong mga aktbista na magpapaalala sa lagim at paglaban noong Martial Law ni Marcos, at ang mga likhang sining na ekspresyon ng paglaban sa panunupil noon at ngayon. Samantala, mainam na kilalanin din ang artworks na nagbibigay-pugay sa rebolusyonaryong mga lider ng nakaraan. Kaya kahanga-hanga ang paggawa ng grupong Gerilya at iba pang artistang biswal ng mural sa Philcoa, Quezon City na papuri kay Andres Bonifacio. Matapos ang ilang araw, agad na pinatungan ito ng mga vandal – bagay na ikinagalit ng marami. Matapos ang isang buwan, bago ang ika-149 kaarawan ni Bonifacio, muling nagpinta ng mural sa parehong lugar ang Gerilya at iba pang artista. Kahanga-hanga rin ang “UP Heroes Mural”, dalawang mural na likha ni Leonilo Doloricon sa Vinzons Hall, UP Diliman, Quezon City. Kinatampukan ng dalawang mural ang progresibong mga bayani na mula sa UP, tulad nina Wenceslao Vinzons, Renato Constantino, Voltaire Garcia, Lino Brocka, Antonio Hilario, Jennifer Carino, Antonio Tagamolila, Lorena Barros, Erika Salang, Ian Dorado, Tanya Domingo, Mindaluz Quesada, Lean Alejandro, at iba pa.

Natatanging Progresibong Pandaigdigang Pagtitipon

Naging makasaysayan ang pagsasagawa ng International Migrants Tribunal (IMT) sa Pilipinas noong Nobyembre 28-29 para husgahan ang Global Forum on Migration and Development (GFMD) at mga gobyernong nagpapadala at tumatanggap ng lakas-paggawa ng mga migrante. Inorganisa ng Migrante International, International Migrants Alliance at iba pa, naging tampok ang tribunal sa pagpapakita ng kabulukan ng mga polisiya ng pag-eksport sa paggawa para lang mabuhay ang ekonomiya ng nag-eeksport na bansa. Bukod sa hindi solusyon sa kahirapan ang migrasyon, lalo lamang nitong pinahihirapan ang mga manggagawa at mamamayan. Nilahukan ng mga grupo at indibidwal mula sa iba’t ibang bahagi ng mundo ang IMT.

Natatanging Progresibong Artista

Matagal nang progresibong artista si Monique Wilson. Pero mas tumampok ngayong taon ang kanyang pakikilahok sa iba’t ibang pakikibakang masa at paggamit ng kanyang sining para sa mga pakikibakang ito. Bagamat nakabase sa London, Inglatera, isinabay ni Wilson sa pagkakalahok niya sa produksiyong “The King & I” ang pagpunta niya sa iba’t ibang bahagi ng bansa para i-promote ang kampanyang One Billion Rising – at para makisalamuha na rin sa kababaihan at mamamayan. Sa kanyang mga pananalita sa midya, paulit-ulit niyang ipinaliwanag ang makabuluhang pakikisalamuhang ito sa kababaihang maralita na nagpalalim sa respeto niya sa Gabriela at sa kilusang masa sa Pilipinas. Hindi lamang progresibong artista si Monique Wilson. Isa siyang progresibong aktibista.