Mga bilanggong pulitikal: Panimulang silip
Ang POKUS:POLDET ay isang espesyal na seksiyon na laan ng Pinoy Weekly para sa mga sulatin ukol sa mga bilanggong pulitikal. Ito’y testimonya sa kanilang pag-iral at patuloy na pakikibaka – isang panata para sa kanilang pagpapalaya.
Sila’y mga aninong tinipon sa masikip na sisidlan: sa makapangyarihan ay tinik sa lalamunan. Tinugis sila: hindi man sa anyo ng pagpaslang, ngunit sila’y iniligpit at isinumpang humimlay sa mga sulok na itinururing na libingan ng mga buhay.
Ngunit ayon sa Malakanyang, “walang bilanggong pulitikal sa Pilipinas.”
Ang mga bilanggong pulitikal, political detainee, o “poldet” ay yaong inaresto at idinetine para sa “mga gawaing kaugnay ng pagsusulong ng kanilang pampulitikang mga paniniwala.” Habang isinasampa sa ilan ang mga pulitikal na kaso gaya ng rebelyon o sedisyon, karamihan sa kanila ay sadyang sinampahan ng karaniwang mga kasong kriminal, na nagkakaila sa pulitikal na katangian ng kanilang pagkakapiit.
Ang POKUS:POLDET ay isang espesyal na seksiyon na laan ng Pinoy Weekly para sa mga sulatin ukol sa mga bilanggong pulitikal. Ito’y testimonya sa kanilang pag-iral at patuloy na pakikibaka – isang panata para sa kanilang pagpapalaya.
_______________________________
Mga bilanggong pulitikal: Panimulang silip
SILA’Y MGA aninong tinipon sa masikip na sisidlan: sa makapangyarihan ay tinik sa lalamunan. Tinugis sila: hindi man sa anyo ng pagpaslang, ngunit sila’y iniligpit at isinumpang humimlay sa mga sulok na itinururing na libingan ng mga buhay.
Mula Abril 2009 ay nakabilanggo sa Negros Provincial Jail si Crisanto Fat, 48. Namatay siya sa sakit sa puso, isang araw bago ang martsa sa Mendiola para sa komemorasyon ng Batas Militar nitong Setyembre 21.
Mula sa Camp Bagong Diwa, Taguig ay nagpadala ng mensahe para sa martsa ang detenidong si Sandino Esguerra. Isa siyang magsasaka mula sa Mulanay, Quezon na inaresto ng militar noong taong 2000.
Pitong taon na sa bilangguan ang pamilya Alegre. Magsasaka mula sa Sagay, Negros Occidental si Jesus, 67, ang kanyang asawa na si Moreta, 65 at ang kanilang anak na si Selman, 37. Gaya ng karamihan sa mahigit 350 detenido pulitikal sa bansa, ang pagkakabilanggo nila ay nag-ugat sa pagtutol nila sa pangangamkam ng lupa.
Si Rolando Pañamogan, 47, mula sa Ponpunan, Baybay, Leyte, ay lider ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas sa probinsiya. Siyam na taon na siyang nakadetine at nahatulan na ng habambuhay na pagkakabilanggo para sa gawa-gawang kasong murder at frustrated murder. May sakit na siyang diabetes, toxic goiter at congestive heart disease.
Si Maricon Montajes ang pinakabatang bilanggong pulitikal sa edad na 21. Isang estudyanteng filmmaker mula sa UP Film Institute, inaresto si Maricon kasama ang dalawa pang kabataan noong Hunyo 2010, habang nasa isang immersion program sa mga magsasaka sa Batangas.
Isang mangingisda mula sa Isabela City, Basilan si Muhamadiya Hamja. Una siyang inaresto para sa gawa-gawang kaso ng kidnapping at serious illegal detention nang magdeklara ng State of Lawless Violence sa Basilan si dating Pangulong Arroyo noong Hulyo 2001. Dahil sa kawalan ng ebidensya at testigo, napawalang-sala at pinalaya siya noong Hunyo 2005. Gayunman, siya’y dinukot, tinortyur at muling ikinulong noong Nobyembre 2009 batay sa parehong mga kaso kung saan siya napawalang-sala.
Si Charity Diño, 29 anyos na dating guro, ay ilegal na inaresto at tinortyur noong 2009, habang naghahanda para sa mga aktibidad ng urban poor week sa Batangas.
Si Rogelio Natividad, 61, mangingisda mula sa Malabon ay 20 taon na sa bilangguan. Ang napakahabang panahon ng kanyang pagkakabilanggo ay pinalalala lamang ng di-makataong kalagayan sa piitan kung saan ang kulang na rasyon ng pagkain at mahinang sanitasyon ay nagdulot sa kanya impeksiyon sa bato, ulser at alta-presyon.
Si JovelynTawa-ay, isang aktibistang Manobo at si Lucy Canda, isang dating aktibista ay inaresto noong 2006 sa gitna ng isang operasyong militar.
AYON SA depinisyon ng grupong Karapatan, ang mga bilanggong pulitikal ay yaong inaresto at idinetine para sa “mga gawaing kaugnay ng pagsusulong ng kanilang mga pampulitikang paniniwala.” (“Acts in furtherance of their political beliefs“.) Habang isinasampa sa ilan ang mga pulitikal na kaso gaya ng rebelyon, sedisyon at iba pa, karamihan sa mga bilanggong pulitikal ay sadyang sinasampahan ng mga kasong tulad ng illegal possession of firearms and explosives, murder, kidnapping, arson at iba pang gawa-gawang kasong kriminal. Ang mga ito ay nagkakaila sa pulitikal na katangian ng kanilang pagkakapiit. Ipinagkakait sa kanila ang kanilang kalayaan, gayundin ang hustisya mula sa matamang proseso ng batas, habang apektado sila ng stigma bilang mga “karaniwang kriminal.”
Bukod sa mga pagpaslang (extra-judicial killings), pagdukot at pagkawala (enforced disapearances) sa panahon ng rehimeng Arroyo, ang pagpapabilanggo ng mga aktibista at iba pang kritiko ng gobyerno ay antas-polisiya na ipinatupad sa ilalim ng Oplan Bantay Laya I at II. Itinayo ng rehimen ang Inter-Agency Legal Action Group (Ialag) na siyang nagluto ng mga gawa-gawang kaso, gaya ng isinampa sa mga idinetineng mga kongresista na tinaguriang “Batasan 6,” at ilandaan pang ibinilanggo sa ilalim ni Arroyo.
Sa panahon ni Pangulong Benigno Aquino III, isa sa mga unang dinakip ay ang lider-pesante na si Dario Tomada, tagapangulo ng Sagupa-SB (Samahan ng Maralitang Magsasaka) sa Silangang Kabisayaan. Sa rurok ng militarisasyon sa rehiyon noong 2005 ay nakaligtas si Tomada sa tangka sa kanyang buhay. Inaresto siya nitong Hulyo 2010 at sinampahan ng 15 bilang ng kasong murder para sa sinasabing “mass graves” sa Inopacan, Leyte – kaso na niluto noon ng Ialag laban kina Satur Ocampo at sa iba pang aktibista sa panahon ni Arroyo.
Inaresto ng militar ang manggagawang pangkultura na si Ericson Acosta habang nagdodokumento ng mga kaso ng paglabag sa karapatang pantao sa San Jorge, Samar nitong Pebrero 13, 2011.
Pebrero 14, isang araw bago ang panunumbalik ng usapang pangkapayapaan sa pagitan ng gobyerno at ng National Democratic Front, inaresto sa Bulacan si Alan Jazmines, isang konsultant ng NDF na protektado ng nilagdaang Joint Agreement on Safety and Immunity Guarantees (Jasig) para seguridad ng mga personaheng kalahok sa peace talks. Taliwas sa mga kasunduan at obligasyon ng pamahalaan para sa pag-usad ng usapang pangkapayapaan, nakapiit pa rin ang labintatlong (13) konsultant ng NDF.
Sa kasalukuyan, mayroon nang 77 bilanggong pulitikal na inaresto sa ilalim ng panunungkulan ni Aquino. Kataka-taka ang pananahimik ni Noynoy sa isyu ng karapatang pantao, bilang lider na nangako ng hustisya at pananagutan para sa mga krimen ng nakaraang buktot na rehimen, at bilang anak ng ng mga “kampeon ng demokrasya” na sina Cory at Ninoy. Si Ninoy, isang martir bilang detenido pulitikal na kritiko ng isang mapanupil na rehimen.
Nanawagan kay Pangulong Aquino ang grupong Karapatan at iba pang tagapagtaguyod ng karapatang pantao: Palayain ang lahat ng bilanggong pulitikal sa bansa sa pamamagitan ng general, unconditional at omnibus amnesty. Ngunit alingawngaw ng mga salita ni Marcos ang pahayag ng Malakanyang isang araw bago ang komemorasyon ng batas militar nitong Setyembre 21: “Walang mga bilanggong pulitikal sa Pilipinas.”
Ang POKUS:POLDET ay isang espesyal na seksiyon na laan ng Pinoy Weekly para sa mga sulatin ukol sa mga bilanggong pulitikal. Ito’y testimonya sa kanilang pag-iral at patuloy na pakikibaka – isang panata para sa kanilang pagpapalaya.