Kababaihan

Paglaya ng kababaihan, paglaya ng sangkatauhan


Pagkilos ng kababaihan ang nagpasimula sa rebolusyong Oktubre.

Kababaihan ang nagsindi ng mitsa ng bomba na nagpabagsak sa isa sa pinakamakapangyarihang imperyo na nasilayan ng kasaysayan—ang Tsar ng Rusya.

"Rebolusyong Oktubre, Rebolusyong Pilipino." Espesyal na print issue ng Pinoy Weekly, 29 Oktubre 2017 (Tomo 15, Isyu 42)
“Rebolusyong Oktubre, Rebolusyong Pilipino.” Espesyal na print issue ng Pinoy Weekly, 29 Oktubre 2017 (Tomo 15, Isyu 42)

Napunta sa Unang Digmaang Pandaigdig ang dapat sana’y pagkain na nasa mesa ng mga mamamayan. Kinuha rin nito ang karamihan sa kalalakihan ng bawat sambahayan para lumaban sa giyera. Dahil dito, ang mga trabahong nabakante sa pagawaan man o iba pang industriya ay pinunan ng kababaihang lakas-paggawa.

Matapos ang mahabang oras ng trabaho, na di-bababa sa 12 oras kada shift, nakikipagbuno sa napakahabang pila ang manggagawang kababaihan sa mga tindahan ng tinapay. Sa mga pila ng tinapay sila nagkakapalitan ng balita—kumalat ang balita na magkakaroon ng kakulangan ng suplay sa tinapay ang Rusya na magdudulot ng mas malala at malawakang tag-gutom.

Kinumpirma ng munisipyo ng Petrograd ang balita, at nag-anunsiyo ng simula ng pagrarasyon ng tinapay. Napaypayan pang lalo nito ang takot ng mga mamamayan.

Tulad ng sinasabi ng salawikaing Pilipino, “Walang tinapay sa mesa kung hindi aalsa ang masa,” kakulangan sa tinapay at iba pang batayang pangangailangan ang dahilan kung bakit nagtungo ang mga kababaihang Ruso sa Petrograd (ngayo’y St Petersburg) para magprotesta.

Noong Marso 8, 1917, sa gitna ng malalang taglamig, biglang sumikat ang araw, nagdagsaan sa lansangan ang mga kababaihan, magkakaiba ang tinig pero iisa ang isinisgaw: “Ibaba ang presyo,” “Sagot sa Kahirapan,” “Tinapay para sa Manggagawa,” at “Ibagsak ang Tsar!” Ang makasaysayang petsang ito ay kinikilala ngayon bilang pandaigdigang araw ng mga kababaihan.

Hinikayat ng kababaihang manggagawa ang kanilang mga lalaking katrabaho para lumahok sa welga, at naparalisa nila ang mga pagawaan.

"Dakilain ang kababaihang Sobyet". Propaganda poster sa Unyong Sobyet, dekada '50.
“Dakilain ang kababaihang Sobyet”. Propaganda poster sa Unyong Sobyet, dekada ’50.

Sa halip na makinig, arogansiya ang tugon ng monarkiya sa mga welgista—hanggang sa lumahok na rin sa welga ang mga sundalo. Tulad ng mga manggagawa ay gutom, pagod, at malaking kakulangan sa kagamitan ang nagtulak sa mga sundalo na sumama sa welgang pinasiklab ng mga kababaihang manggagawa.

Nagpatuloy ang malawakang protesta hanggang sa mapabagsak nito ang monarkiya at maitatag ng mga Bolshevik ang gobyernong may layuning kilalanin ang lahat ng sektor ng lipunan na minarkahan ng kasaysayan sa katawagang rebolusyong Oktubre.

Bago nagkaroon ng tinapay ang mesa, nag-alsa muna ang masang Ruso sa pangunguna ng kababaihan. Pinamalas ng kababaihang manggagawang Ruso ang tunay na lugar ng kababaihan sa lipunan – hindi sa kama o sa kusina, kundi sa gitna ng rebolusyon.

Nang magtagumpay ang rebolusyon noong 1917, isa sa pinakaunang dineklara ng rebolusyonaryong gobyerno ang pagsiguro ng pagkakapantay-pantay ng kababaihan at kalalakihan, at paglaban sa diskriminasyon laban sa mga babae. Sabi nga ni Lenin, “Walang tunay na kalayaan hangga’t walang kalayaan sa kababaihan.”