Kung pagpapakahulugan ang pasismo, ayon sa sikat na diksiyunaryo, paraan ito ng pag-organisa ng lipunan na pinamumunuan ng diktador na kumokontrol sa buhay ng mga tao. Ayon pa sa diksiyunaryong ito, ipinagbabawal ang anumang klase ng pagsalungat sa anumang hakbang na isagawa ng gobyerno.

Bilang pagpapalalim ng kahulugang ito, masasabing kinakatawan ng pasistang diktador ang interes ng mga naghaharing uri sa pamamagitan ng paggamit ng dahas laban sa mga mamamayang naghahayag ng pagtutol sa panunungkulan ng diktador at sa naghaharing sistema.

Inamin ni Pangulong Duterte na siya’y pasista. Pero simula’t sapul, naging polisiya na ng Pangulo ang pamamaslang sa mga sangkot sa ilegal na droga sa ilalim ng Oplan Tokhang o giyera-kontra-droga.

At ngayong itinigil na niya ang pakikipagnegosasyon sa rebolusyonaryong kilusan sa pangunguna ng National Democratic Front of the Philippines (NDFP), inaasahang paiigtingin lang ang pasistang atake ng rehimeng Duterte laban sa lumalabang mga mamamayan. Inanunsiyo na rin ni Duterte ang planong crackdown sa mga di-armado at legal na mga aktibista ng kilusang masa.

Ang layunin: Patahimikin ang pinaka-epektibong oposisyon sa kanyang pasistang rehimen.

Pasismo sa Mindanao

Ilang araw lamang ang nakalipas matapos lagdaan ni Duterte ang Proclamation No. 360 na pagkansela ng usapang pangkapayapaan sa NDFP, tumindi ang mga pagpatay, panggigipit at ilegal na pag-aresto sa mga aktibista, katutubo, magsasaka at tagapagtanggol ng karapatang pantao.

Ayon sa Karapatan, sunud-sunod ang mga pag-aresto, pagdukot at pagpaslang sa ilang indibidwal, partikular sa Mindanao.

Isa na rito si Vivencio Sahay, lider-magsasaka sa Caraga. Binaril si Sahay ng di-kilalang armadong mga indibidwal sa Brgy. Calamba, Cabadbaran, Agusan del Norte noong Nobyembre 23. Tagapangulo si Sahay ng Unyon sa Mag-uuma sa Agusan del Norte (UMAN), organisasyon sa ilalim ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP).

Noong Nobyembre 25, pinaslang ng hinihinalang mga miyembro ng 16th Infantry Batallion ng Philippine Army ang aktibong kasapi ng Anakpawis Party-list sa Davao City na si Apolonio Maranan noong nakaraang araw lang. Ayon sa asawa ni Maranan, lumabas lamang ang kanyang asawa upang bumili ng makakain nang may marinig silang sunod-sunod na putok ng baril ilang minuto pagkalabas niya ng kanilang bahay.

Sa parehong araw, isa pang lider-magsasaka mula sa UMAN-KMP ang tinarget sa Caraga. Pinagbabaril ang bahay ni Imelda Gagap, 48, ng dalawang armadong kalalakihan na nakasakay ng motorsiko sa Brgy. Maraiging, Jabonga, Agusan del Norte. Nakatakas ang biktima at kanyang kaanak. Isa siya sa mga lider na nagkokondena sa mga pang-aabuso ng 29th IBPA sa kanyang komunidad.

Samantala, tumindi rin ang mga atake sa mga komunidad na pinagbibintangan ng militar na sumusuporta sa New People’s Army (NPA) – dahil lang lumalaban sila para sa karapatan sa lupaing ninuno at nagtatayo ng sariling alternatibong mga paaralan.

Sa Brgy. Diatagon, Lianga at Brgy. Buhisan, San Agustin sa Surigao del Norte, 12 komunidad ang lumikas dahil sa isinasagawang opearasyon ng mga militar.

“Bukod sa mga pagpaslang at pag-aresto, ang pinatinding operasyong militar ay laganap na rin sa ilang parte ng Mindanao na muling nagdulot ng sapilitang pag-bakwit ng ilang residente.” ani Cristina Palabay, pangkalahatang kalihim ng Karapatan.

Kabilang sa mga nag-bakwit (evacuate) ang 706 na estudyante mula sa eskuwelahang Lumad at 51 guro ang apektado rin sa insidente. Sa kanilang mga pamayanan, dumating ang tatlong sasakyang militar lulan ang mga sundalo. Namataan din ang palipad-lipad sa drone sa mga nabanggit na mga komunidad.

Buong bansa

Hindi lang sa Mindanao kundi sa buong bansa tumindi ang mga atake sa mga sibilyan, lalo na sa mga miyembro ng legal na mga organisasyong masa.

Nitong Nobyembre 28, isang kagimbal-gimbal na balita ang pumasok: Tatlong miyembro ng isang fact-finding mission (FFM) ng Karapatan sa Negros Oriental ang nabiktima ng hinihinalang mga ahente ng Estado.

Ang mga biktima’y sina Elisa Badayos ng Karapatan-Central Visayas, si Elioterio Moises isang barangay tanod, at isang 23-anyos na miyembro ng Kabataan Party-list. Dalawa ang nasawi, samantalang ang huli nama’y nasa kritikal na kondisyon sa pagkakasulat ng artikulong ito.

Pinagbabaril sila ng di-kilalang armadong kalalakihan sa bandang hapon sa Brgy. San Ramon, Bayawan, Negros Oriental. Nadala pa ang dalawang namatay sa isang ospital sa Bayawan pero hindi na sila umabot.

Bago pa man mangyari ang insidenteng ito, hinaras na ng pribadong mga tauhan ng alkalde ang 30-kataong FFM. Hinarang sila at kinuwestiyon ng armadong kalalakihan. Tumungo sina Moises at Badayos sa isang estasyon ng pulisya sa lugar para magreklamo. Dito na sila tinambangan ng mga pumatay sa kanila.

“Mariin naming kinokondena ang atakeng ito sa mga nakikipaglaban para sa karapatang pantao. Maski ang ibang mga FFM sa Batangas, Negros, Mindanao at iba pang lugar ay nakararanas ng mga pandarahas mula sa mga puwersa ng Estado. Pero hindi kami titigil sa pakikibaka kasama ang sambayanang Pilipino laban sa mamamatay-taong rehimeng Duterte,” ani Palabay.

Noong Nobyembre 23, kinasuhan ng pulisya ng gawa-gawang mga kaso sa Bulalacao, Oriental Mindoro si Jerry Santiago, isang Mangyan.

Samantala, sa sumunod na araw, tatlong magsasaka ang dinakip ng mga elemento ng 20th IBPA sa Brgy. Osmena, Palapag, Northern Samar. Kinilala silang sina Richard Avino, Teny Gerbon at Arnel Aquino. Sunud-sunod na rin ang naitalang ilegal na pag-aresto sa ilang lider-magsasaka sa iba’t ibang lugar sa bansa.

Ang mga kasong ito, ayon sa Karapatan, ang pinakahuli lang sa sunud-sunod na mga pag-aresto at atake sa mga aktibista at miyembro ng legal na kilusang masa—bago pa man ang deklarasyon ng crackdown ng administrasyong Duterte sa Kaliwa.

Isang malinaw na indikasyon ng tumitinding pasismo ang mayabang na pagpanawagan ng tagapagsalita ng AFP na si Maj. Gen. Restituto Padilla na palayain si retiradong Hen. Jovito Palparan. Hinuli si Palparan noong 2011 dahil sa pagkakaroon ng koneksiyon sa pagdukot sa dalawang estudyante ng Unibersidad ng Pilipinas. Binansagang “berdugo” dahil itinuturo siyang utak ng serye ng pamamaslang sa mga sibilyang aktibista sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Sa kasalukuyan, gumugulong na ang plano ng mga tagasuporta para sa isang “rebolusyonaryong gobyerno” na magbubuwag sa Kongreso at Hudikatura, gayundin sa pagtutulak ng reklamong impeachment laban kay Chief Justice Ma. Lourdes Sereno. Sa ganitong konteksto, mailulugar ang isinasagawang crackdown ng rehimen: ang pagkokonsolida ni Duterte sa kanyang kapangyarihan. Sa madaling salita, ang kanyang pagtungo sa ganap na diktadura.

“Lalong inihihiwalay ni Duterte ang sarili niya, at lalong nabibigyang-katwiran ang paglaban ng publiko laban sa umaabanteng diktadura,” ani Palabay.