Pagpalya ng mga vote counting machine (VCM) ang nangunguna sa problema sa eleksiyon sa buong bansa base sa pagmonitor ng grupong Kontra Daya ngayong umaga.

Sa tala ng Kontra Daya, nasa 59 ang pumalyang VCMs, 11 delayed voting, 10 non-printing precinct, 8 rejected ballot, 8 inconsistent vote receipt, 7 kaso ng harassment at militarisasyon, at 5 vote buying.

Kabilang sa mga naiulat na problema ang hindi paggana ng mismong makina, pag-reject sa mga balota, paper jams o pagkaipit ng balota, overheating, at machine breakdown.

Naitala sa mga presinto sa Quezon City, Manila, Navotas, Makati, Marikina, Muntinlupa, at Caloocan.

Naiulat halimabawa ang cluster precinct (CP) 1549 sa Beata Elementary School, Manila na nag-shut-down dahil sa pag-malfunction ng VCM. Sa Araullo High School naman, may mga ulat din gaya ng failed diagnostic tests, jammed ballots, at thermal receipts. Wala umanong diagnostic process ang naganap sa CP 1149.

Sa labas naman ng Metro Manila, pumasok din ang ulat na pagkasira ng VCMs sa Batangas, Tacloban, Occidental Mindoro, Naga, Cavite, Davao Oriental, at La Union.

Nagdulot naman ng disenfranchisement sa mga rehistradong botante ang pagkasira ng mga VCM at delay sa pagpapalit ng mga ito. Sa ibang lugar, naitalang nahinto ang pagboto sa loob ng dalawa hanggang limang oras.

Sa inisyal na report nitong umaga, mismong ang VCM sa presinto ni vice-presidential candidate Leni Robredo ang nagkaaberya at inabot ng halos dalawang oras bago mapalitan.

May mga cluster precinct naman sa Paranaque, Makati, at Bulacan ang nakaranas din ng pagkaantala sa pagboto dahil sa hindi tinatanggap ng makina ang mga balota.

“Yung direct effect nito yung disenfranchisement (ng mga botante). Yung mga hindi nakaboto, habang hindi umaandar ang vote counting machine, might not be able to vote this afternoon. Binubuksan din nito ang vulnerability paggamit ng untested machines dahil nagmamadali na ang mga BEI, ng watchers, at iba pa,” ayon kay Dr. Giovanni Tapang, convenor ng Kontra Daya.

Labas pa umano ito sa epekto kung magiging maayos ba ang pagbabasa ng makina at kung magiging maayos ang transmission pagkatapos ng eleksiyon.

Nakatanggap din ng ulat ang Kontra Daya ng mga insidente ng black propaganda laban sa mga progresibong party-list, vote buying, panghaharas, at karahasan. Isa na umano ang napaulat na napatay sa Abra nitong umaga.

Sa Barangay Bagua, Cotabato City, nakatanggap ang Kontra Dayan g ulat ng pamimili ng boto na nagkakahalaga ng P500. Sa Bislig, Surigao Del Sur naman, nasa P3,000 ang bilihan ng boto na nagmula di umano sa mga konektado sa Liberal Party. Nakapagtala rin ang ulat ng pamumudmud ng pera sa mga botante sa Camalaniugan, Cagayan.

Sa iba pang ulat na natanggap ng grupo ang may kinalaman sa karahasan at militarisasyon. Ang presensya umano ng militar at armadong sundalo sa loob ng mga presinto sa mga barangay sa Assign Via, Taytay, at Bunugan sa Baggao, Cagayan, at Labac Elementary School sa Naic, Cavite ay lumilikha ng takot sa mga botante na nagiging dahilan ng hindi nila pagboto.