Kapirasong Kritika

Para kay Etta Rosales


Hindi mo ako kilala. Hindi ka na bahagi ng pambansa-demokratikong Kaliwa noong namulat ako. Pero natatandaan kita kahit noon dahil naging lider-masa ka ng Bagong Alyansang Makabayan o Bayan. Pero mas nakilala na kitang lider ng Akbayan.

Hindi mo ako kilala. Hindi ka na bahagi ng pambansa-demokratikong Kaliwa noong namulat ako. Pero natatandaan kita kahit noon dahil naging lider-masa ka ng Bagong Alyansang Makabayan o Bayan. Pero mas nakilala na kitang lider ng Akbayan.

Sumusulat ako sa iyo ngayon, syempre pa, kaugnay ng ibinalita mong paghirang sa iyo ni Presidente Noynoy Aquino bilang lider ng Commission on Human Rights. Medyo nakakaasiwa nga dahil ikaw pa ang nag-anunsyo. Bakit ba, para tiyakin ang pangako ni Noynoy sa iyo at sa Akbayan? Nabansagan ka tuloy na “Etta-t” – atat! – ng mga tao.

Hindi naman siguro lingid sa kaalaman mo na tumutol na ang iba’t ibang grupo – oo, mula sa pambansa-demokratikong Kaliwa – sa paghirang sa iyo. Maraming nagsalita: ang Karapatan, grupong tampok sa paglaban sa mga paglabag sa karapatang tao sa ilalim ng rehimen ni Gloria Arroyo, ang Kilusang Mayo Uno, Anakbayan at iba pa.

Nitong huli, nagulat ako dahil may nagpadala sa akin ng isang larawan mula sa Facebook: ikaw, nakataas ang kamao, aktibistang-aktibista, at may tekstong “We want Etta Rosales as chief of the Commission on Human Rights.” Kampanya na pala ang pagiging hepe mo ng CHR. May permiso mo ba ang kampanyang ito? Sang-ayon ka ba rito?

Simple lang ang punto ko kaugnay nito at sa paghirang sa iyong pinuno ng CHR: delicadeza o, dahil minsang naging islogan ng Akbayan ang “Marangal,” dangal. Hinihimok o hinahamon kita: Tanggihan mo na lang ang paghirang sa iyo sa nasabing posisyon, kung may delicadeza o dangal ka bilang tao o nagpapakilalang aktibista.

“Bakit naman?” maitatanong mo. Kasi ayaw ka ng maraming organisasyon. Tama ka sa isasagot mo, puro pambansa-demokratiko naman ang tutol sa paghirang sa iyo. Pero kahit saang anggulo mo tingnan, dapat silang ituring na mahalagang boses sa pagpili ng mamumuno sa CHR: karamihan ng paglabag sa karapatang tao, sa kanilang hanay.

Tumaas din kasi ang ekspektasyon ng mga aktibista sa posisyon ng hepe ng CHR dahil kay Leila de Lima na huling humawak dito. Ipinakita niya na posibleng kahit hindi aktibista ang maupo rito, basta bukas ang isip, walang galit sa Kaliwa, at malinaw ang konsepto ng karapatang tao, may maiaambag sa pagtatanggol sa karapatang tao.

Walang tiwala sa iyo ang mga aktibista, na siyang puntirya ng malulubhang paglabag sa karapatang tao. Marami nang nasabi: ang paghati mo sa paglaban para sa katarungan para sa mga biktima diktadurang Marcos, kawalang-aksyon mo noong pinuno ka ng House Committee on Human Rights, pagiging red-baiter mo at iba pa.

Sigurado, marami kang sasabihin para ipagtanggol ang rekord mo. Iyun lang, tiwala akong hindi mo masasagot nang sapat ang mga tuligsa sa iyo. Datos kasi ang batayan ng mga akusasyon at galing, muli, sa hanay ng mga nilalabag ang karapatang pantao – na dapat ituring, sa wika ng civil society na nauunawaan mo, na “stakeholders” sa CHR.

Pero kahit huwag na nating pasukin iyan. Isang tanong lang: Gusto mo bang matulungan ng CHR, sa kabila ng mga limitasyon nito, ang mga biktima ng paglabag sa karapatang tao? Kung oo, dapat maunawaan mong hindi magiging epektibo ang pinuno nito kung hindi siya pinagkakatiwalaan ng mga biktima at mga grupo nila.

Ang tantya ko, may pahabol kang sagot sa tanong na ito: “Pero kailangan din ng katarungan ang mga biktima ng paglabag ng New People’s Army sa karapatang tao.” Oo nga pala, bagamat wala ka sigurong nasabing magandang nagawa ng NPA mula nang mamuno ka sa Akbayan, pinuri mo na minsan ang militar at pulisya.

Mismo. Bagamat institusyon ng reaksyunaryong Estado ang CHR, wala pa yata akong alam na termino diyan na todong nag-imbestiga sa mga “paglabag sa karapatang tao” ng NPA. Kapag nagkataon, unang beses na magaganap ito sa ilalim mo, ng isang nagpapakilalang progresibo. Hindi ko alam kung ituturing mong karangalan ito.

Higit pa riyan, pumapatungkol ang paglabag sa mga karapatang pantao sa Estado, hindi sa ibang pwersang pampulitika katulad ng NPA o National Democratic Front. Dapat alam mo na iyan, pero binabaluktot ng mga kapanalig mo ang konsepto ng karapatang pantao para saklawin ang huli. Para diyan mo ba papamunuan ang CHR?

Tanggihan mo na lang ang posisyon, Etta. Batay sa isang panayam kina Frank Pascual, Sonny Melencio at Ricardo Reyes, masama ang loob ninyo dahil hindi sinuportahan ni Noynoy ang pagiging senador ng ika-13 si Risa Hontiveros. Pero marami namang ibang posisyon. Huwag din sigurong Repormang Agraryo, Paggawa, Edukasyon o iba pa.

Tagapagsalita ni Noynoy, ayaw mo? Sakto kayo diyan. Kaunting dangal naman.

13 Hulyo 2010